Hướng dẫn thu mẫu và làm tiêu bản cây thuốc

Hướng dẫn thu mẫu và làm tiêu bản cây thuốc

Thu thập mẫu từ thực địa

– Khi thu mẫu phải nắm được các lao lý về pháp lý ( Các loài thuộc sách đỏ, các loài, các khu vực cấm thu mẫu )

– Cần có hiểu biết, làm quen với các cây độc, các cây dễ gây dị ứng … Ví dụ Cây Sơn ( Rhus verniciflua ) dễ gây lở ( lỏ sơn ), các loài han gây ngứa, không để các chất độc, nhựa rơi vào mắt, đường hô hấp, mồm …

– Chuẩn bị các dụng cụ thiết yếu : Dụng cụ chặt, đào như dao, kéo, búa rìu, thuổng, thước đo, cặp ép..

– Thu thập thực vật nhỏ, các bộ phận nhỏ cần có ống nhựa vặn nút kín ( hoàn toàn có thể đổ dung dịch cố định và thắt chặt vào trước ). Thu thập cây dưới nước và ở đầm lầy cần phải có túi nhựa, túi polyethylen, nên dùng loại túi kép.

– Ghi chép vào sổ tay riêng, sử dụng bút chì đen thường ( Không dùng bút chì hoá học ).

– Cần có một bộ nhãn, chỉ để buộc vào từng mẫu tương ứng với ghi chép ngoài thực địa trong sổ tay.

– Kích thước mẫu tiêu bản tiêu chuẩn trên quốc tế là 41 x 29 cm nên mọi vật mẫu thực vật cần phải sắp xếp theo tiêu chuẩn đó. Cây to hoặc dày bằng mọi cách cần phải làm cho có size tương thích với kích cỡ mẫu tiêu bản. Mẫu dày, cồng kềnh phải chẻ ra, sấy khô để khâu lên tiêu bản. Cây lớn hoàn toàn có thể lấy từng phần nhỏ.

– Trong tự nhiên các thành viên trong cùng một loài hoàn toàn có thể có những đặc thù khác nhau về mặt hình thái nên thường thì phải chọn các mẫu tiêu biểu vượt trội và thu mẫu tối thiểu từ 2-3 thành viên.

– Cây thảo, nhỏ thường thu cả cây, cố gắng nỗ lực thu nhiều mẫu ở các thời hạn sinh trưởng, tăng trưởng khác nhau kèm hoa, quả, hat …

– Khi đào rễ cần chú ý quan tâm tới những lá khô ở gốc ( nhiều lúc hoàn toàn có thể giúp ích cho việc định loại ), rửa hệ rễ và làm cho ráo nước ( nếu hoàn toàn có thể được ).

– Ghi chép ngoài thực địa cần quan tâm tới các dẫn liệu sắc tố, mùi vị, các tư liệu về địa chất. Cần ghi chép tại chỗ ( Không được tin vào trí nhớ vì hoàn toàn có thể quên, nhầm lẫn ). Nên ghi số lên nhãn và buộc vào mẫu bằng chỉ dai.

– Có thể sử dụng các phương tiện đi lại chụp ảnh, quay phim để ghi lại các đặc thù giảm nhẹ quy trình ghi chép.

– Mẫu mới thu hoàn toàn có thể đặt giữa hai lớp giấy bản hoặc báo. Thời gian giữ mẫu trong cặp ép đi thực địa phụ thuộc vào vào điều kiện kèm theo thời tiết và thực chất của mẫu, tránh quá nóng, ẩm ( dễ làm rụng lá ở tiêu bản ).

Sấy mẫu tiêu bản

– Ép và sấy cho cây khô là hai quy trình không tách rời nhau, trong khi sấy cần ép chặt mẫu để lá khỏi nhăn nheo, để mẫu cây nằm đúng vị trí định khâu mẫu.

– Mẫu cây thu từ thực địa đem về nơi giải quyết và xử lý thường bị héo không ít. Sắp xếp mẫu cây trên giấy để cố định và thắt chặt trước khi sấy. Thường đặt trên tờ báo có size lớn gấp đôi size mẫu ( 50% làm nền, một nửa gập đậy lên ). Khi sắp xếp cần tuân thủ một số ít nguyên tắc :

+ trong số các lá tối thiểu có một lá được lật ngược lên.

+ Không để các bộ phận của cây đè lên nhau

+ Nếu có hoa sắp xếp ép để hoàn toàn có thể nhìn thấy được bên trong hoa.

+ Cần sắp xếp đều trên diên tích được cho phép ( không tập trung chuyên sâu vào phần giữa ).

+ Cây dài hoàn toàn có thể sắp xép theo hình chữ V, N hay hình khác.

+ Nếu cần bỏ lá quan tâm giữ cuống lá ( để thấy được sự sắp xếp lá trên cây ).

+ Những phần nhỏ ( hoa, lá ) bị rụng cần đặt bên cạnh mẫu.

+ Các bộ phận sử dụng làm thuốc hoàn toàn có thể dữ gìn và bảo vệ bằng cách phơi sấy khô hoặc ngâm trong các dịch dữ gìn và bảo vệ.

Sau khi xếp mẫu lên tờ báo gập nửa tờ báo còn lại lên trên mẫu. Đặt các mẫu lên cặp ép ( không dày quá 40 cm ) buộc cặp ép lại sấy ở 35-400 C trong khoảng chừng 8-12 h. Trong quy trình sấy cần liên tục thông thoáng. Lấy cặp ép ra buộc lại, sấy cho đến khô.

Khâu mẫu cây lên tiêu bản

Giấy để khâu có kích cỡ 41 x 29 cm, thường làm bằng bìa trắng, với mẫu lớn hay mẫu gỗ cần có giấy dày, chắc hơn. Đặt mẫu cây thuốc đã ép. và sấy khô lên bìa và khâu vào bìa, dán giấy lên trên các nốt khâu ở mặt trái. Khi mẫu đã khâu xong ở góc phải phía dưới của tiêu bản người ta dán nhãn vào. Kích thước nhãn 8 x13 cm. Nội dung nhãn gồm các thông tin :

Số hiệu tiêu bản

Tên, họ khoa học

Tên thường gọi, tên địa phương

Đặc điểm

Nơi thu mẫu

Công dụng

Ngày thu mẫu

Tên người thu mẫu

Người và ngày định tên

Cơ quan nghiên cứu và điều tra

Bảo quản mẫu tiêu bản khô

Bào chế HƯƠNG NHU TÍA-Ocimum sanctum L.

Mẫu cần dữ gìn và bảo vệ nơi khô ráo, tránh nấm mốc, mối

mọt. Sắp xếp mẫu theo các quy ước để dễ tìm, tra cứu khi thiết yếu.

Bảo quản tiêu bản thực vật trong chất lỏng

Mẫu nhỏ hoàn toàn có thể gắn trên bản kính và ngâm trong dung dịch có thành phần :

Ethanol ( 90 % ) 20 ml

Nước cất 10 ml

focmalin 1 ml

Acid acetic đđ 1 ml

Có thể thêm CuSO4 hoặc đồng acetat để giữ màu xanh của các mẫu cây.

Các mẫu dược liệu sử dụng để tọa lạc hay để học tập hoàn toàn có thể dữ gìn và bảo vệ trong chất định hình lỏng. Chất định hình chuẩn thường là dung dịch formalin 4-6 % hoặc sử dụng dịch định hình có thành phần :

Phenol 20 g

Acid lactic đđ 20 g

Glycerin 20 g

Nước 20 ml

CuCl2 0,2 g

Acetat đồng 0,2 g